KRIJIMI I NJË DATABASE-I MBI VIKTIMAT E KOMUNIZMIT
Projekt afatgjaatë
2011-2023
Shtator 2016- shtator 2017
Përshkrimi i projektit
Në vitin 1993-1995, nga Komiteti i Integrimit të Ish të Përndjekurve Politikë dhe filialet e tij nëpër rrethe, u arrit të bëhej një regjistrim i individëve të persektuar në bazë të dokumentacionit mbeshtetës nga Ministria e Puneve të Brendshme, dhe Ministria e Drejtësisë. Dhe mbi këto të dhëna u bë përcaktimi i statusit të përsekutuarve sipas kategorive, që do të shërbente më vonë edhe si bazë dokumentuese, për shpërblimin e tyre financiar. Por, ky regjistër është i paplotë, sepse është ndërtuar në bazë të kërkesave të interesuarve, jo në bazë të një studimi shterues mbi baza shkencore. Nga kërkimet e deritanishme të ISKK, numri i të dënuarve të të gjitha kategorive, është shumë herë më i madh se shifra aktuale zyrtare. Nga ana tjetër, statisikat e deritanishme, përveçse të paplota, janë të pa-aksesueshme nga publiku.
Një nga projektet afatagjatë të ISKK, është pikërisht krijimi i një databaze, me të dhëna zyrtare mbi të dënuarit, format e dënimeve, kohëzgjatjen e dënimeve, dhe vendimet me të cilat janë bërë këto dënime. Drejtoria e Arkivës ka ngritur një grup pune për mbledhjen, pasurimin dhe organizimin e informacionit.
Grupi i punës i ngarkuar për krijimin e database-s, mbledh informacion për personat të cilët, u dënuan politikisht që nga viti 1944 kur komunizmi u instalua, e deri në vitin 1991, me rënien e tij.
Në këtë database, përfshihen:
- Të ekzekutuarit, të vdekurit në burgje.
- Të burgosurit
- Të internuarit në kampet me tela
- Të internuarit në kampet e punës
- Të dëbuarit.
Për hartimin e këtij database, grupi i punës i referohet:
- Dokumenteve të marra nga Instituti i Integrimit të Ish- të Përndjekurve Politikë
- Dokumenteve të Ministrisë së Drejtësisë
- Dokumenteve të arkivës së Ministrisë së Brendshme
- Dokumenteve arkivore në Drejtorinë e Arkivave të Shtetit
- Dokumenteve të Autoritetit për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit
- Studimeve akademike
- Shtypit zyrtar të periudhës 1944-1991
- Fletores zyrtare
- Arkivave të huaja
- Arkivave të shoqatave shqiptare në ekzil
- Arkivës së Ministrisë së Jashtme
- Dëshmive të ish të persekuarve politike dhe bashkvuajtjsve të tyre
- Dokumenteve në Bibliotekën Kombëtare
- Studimeve akedemike të universiteteve të huaja mbi këtë temë.
Procesi i hartimit të të dhënave
Konkretizimi i kësaj baze të dhënash, kalon nëpër disa faza:
– Grumbullimi i të dhënave
– Verifikimi dhe përpunimi i të dhënave
– Pasurimi i të dhënave
– Organizimi i të dhënave në bazë indeksi
– Dixhitalizimi i të dhënave
– Programimi i aksesit publik në database-n elektronike
– Botimi i plotë i gjithë kolanës së “Fjalorit të viktimave të terrorit komunist”
Qëllimi i projektit:
Qëllimi i këtijj projekti është evidentimi dhe dokumentimi i të gjithë individëve që vuajtën persekutimin politik në komunizëm.
Objekivat e projektit:
– Evidentimi i plotë i të gjithë të dënuarve të ndëshkuar me ekzekutim, burgosje, internim dhe dëbim nga regjimi komunist.
– Identifikimi sasior dhe cilësor i të gjitha llojeve të dënimeve të aplikuara
– Krijimi i aksesit publik online në këtë database
– Botimi i gjithë informacionit në një kolanë të titulluar “Fjalori i viktimave të terrorit komunist”
- Grupi i punës:
Çelo Hoxha (drejtues), Azem Qazimi, Leka Ndoja, Brunilda Doçi, Juliana Kurti, Kolë Kamsi, Ada Sinani, Daniela Runa, Alvin Saraçi, Ada Sinani, Zoica Graçi.
- Projekti i Fjalorit Enciklopedik të Viktimave të Terrorit Komunist
Siç u përmend më lart, puna për krimin e database-s, ka filluar me krijimin e Institutit, duke grumbulluar gradualisht të dhënat. Kërkimi i të dhënave shkon paralelisht me hartimin e “Fjalorit të viktimave të terrorit komunist”.
Gjatë vitit 2018, Drejtoria e Arkivës realizoi vëllimin 7 të Fjalor Enciklopedik i Viktimave të Terrorit Komunist, shkronjat Q, R, Rr, S, i cili u botua në tetor duke grumbulluar ndërkohë dokumente arkivore në lidhje me objektin e studimeve të ISKKK.
Për këtë numër u konsultuan dhe radhitën (zbardhën) rreth 5000 dokumente: deklarata personale, vendime gjyqi, vendime të Komisionit tre palësh; këto dokumente janë grumbulluar nga punonjësit e arkivës dhe gjenden në arkivën elektronike të ISKK. Veç këtyre janë shfrytëzuar dhe materiale të botuara si gazeta, libra, etj., të cilat janë dhënë me referenca të sakta në vëllimin e botuar.
Puna u zhvillua në dy faza: e para, përzgjedhja e dokumneteve përkatëse për vëllimin nga grupi i përgjithshëm i dokumenteve, rreth 62 mijë dokumente elektronike (dokumente origjinale të fotografuara); e dyta, dokumentet e përzgjedhura (rreth 5000) u radhitën. Proces tjetër ishte redaktimi i materialit që u bë nga dy redaktorët përgjegjës për përgatitjen e enciklopedisë.
Specialistët e arkivës kanë punuar gjithashtu për gjetjen e emrave të mundshëm që nuk janë përfshirë në enciklopeditë e mëparshme, sepse, siç dihet, ne nuk i kemi pasur në dispozicion dokumentet në mënyrë shteruese, dhe në bazë të dokumenteve të reja që gjejmë, mundohemi të bëjmë plotësimet e mundshme.
Gjatë viti të kaluar kemi grumbulluar dhe një numër të konsiderueshëm në lidhje me internimet, kryesisht bazën ligjore, me synimin për përgatitjen e një vëllimi shterues në lidhje me këtë temë.
Grupi i punës:
Çelo Hoxha (redaktor), Kolë Kamsi (redaktor), Brunilda Doçi, Juliana Kurti, Daniela Runa, Ona Iliazi, Zoica Graçi
- Projekte në proces:
Gjatë vitit, është punuar edhe në kërkimin dhe përpunimin e dokumentacionit mbi tema të caktuara:
- Zbardhja e dokumentacionit të Kryengritjes së Zhapokikës, të marrë nga Autoriteti i Informimit për Dosjet e Ish-Sigurimit të Shtetit – Çelo Hoxha
- Përpunimi i dokumentacionit mbi “Komitetin Ushtarak të Delvinës”, nga AQFA- Leka Ndoja
- “Nikollë Dakaj, mes perkthimit dhe proceseve politike” monografi. Kronologji e platformave politike, të Sigurimit të shtetit, dhe të DMP sipas Historikut së Armës të Sigurimit Shtetit – Leka Ndoja
- Kalendari bazë i krimeve të komunizmit; axhendë- Leka Ndoja
- Bibliografi e vdekjeve në kampet e Kënetës së Maliqit- Leka Ndoja
Ndërkohë, nga Drejtoria e Arkivës i është bërë kërkesë Autoritetit të Informimit për Dosjet e Ish-Sigurimit të Shtetit, për këto dosje, por nuk ka marrë akoma përgjigje:
– Arkivi i ish Sigurimit të shtetit, vitet 80. Urdhër i ish-ministrit të Brendshëm Hekuran Isai
– Dosje formulare 5076 nga arkivi i Ministrisë së Brendshme.
– Platforma e sigurimit e vitit 1948, 1958, 1986, 1987; Historiku i Sigurimit
– Dosje nga arkivi i Ministrisë së Brendshme: Fondi 4 (Shtabi)