Projects 2012
Encyclopedic Dictionary of the Victims of Communist Terror .
First Volume (from a to c)
Conductor of the workgroup Azem Qazimi
Methods and Criteria
The compilation of this encyclopedia, begins from a simple idea : at the end of each war, the first action would be that of counting the victims, and the compilation of an official list with all the casualties. Under a regime of terror, which lasted nearly 50 years, the dimension of the havoc has exceeded any simple battle. Therefore, realizing that a full database of the victims that the communist regime caused, doesn’t exist(except the data from 1993) since the denunciation of the Mukja agreement, ISCC decided to initiate the project of this encyclopedia with seven volumes plus a volume with supplements and additions. With this project, beside the aim to find and recognize each victim that has been submitted to the ideological repression of the class struggle, we need to create a database of all the full data on the citizens that have been politically persecuted during the regime.
This encyclopedia takes under detailed revision with no exception every and each citizen that has been directly submitted and prosecuted, beside from their functions and social-political activities, before the communist regime.
The encyclopedia will strictly follow this methodological criteria.
1.Neutrality on approaching the information for each unit of the Encyclopedic Dictionary, respecting the adequate stylistic of these kind of encyclopedias and also avoiding the subjectivity in the handling of the information. For this purpose we have checked several models of other national and international dictionaries , to better the specifics in the Albanian cases.
2. The reflection by levels of importance of each voice(unit). Importance as a concept in handling these voices comes spontaneously from activity scale and the biographic information of each persecuted person. In this manner the appearance of each voice in the encyclopedia has been implemented by three steps :ex-political functionaries(ministers, vice/ministers, members of parliament, Albanian ambassadors before and after 1944); b)Clerics, intellectuals—opponents of the regime ;c)simple citizens, that in a way or the other were submitted to the communist regime.
3. The equity and the restrain in labeling or giving subjectively consideration in report with the personality or importance of each person involved in it.
4. Obligatory negotiation of the
5. Selection from the Court files of those cases that constitute a state crime for the political standards of the time ( treason with all its diverse accusations, that constituted the legal base for this
6. The respect, criticism in approaching any source of information for each voice.
“First anti-communist uprisings”
Uran BUTKA
This publication, sheds light on the first anticommunist movements that came to life as a direct reaction of the people against the insane wave of arrests, killings, incarcerations and massive deportations, land and wealth acquisition, abuse of their religion, violent demilitarization, political and provincial discrimination and class struggle, but also because the population was in a wretched and devastated economical situation.
The study explains the argument as why all the political and military actions were illegal, since there were no elections conducted yet so it could legitimize this kind of power; there was no Constitution or basic Law yet, there were no special laws that could adjust the life of the citizens or justify these arbitrary actions, that were in conflict with the international law , where Albania had been a part of since 1923. Concretely, the book reflects three of these uprisings : The uprising of Malesia e Madhe, of Postriba and the Zhapokika Movement.
The study gives us a full panorama supported in the detailed report, radiograms, court-records and posts, the list with the names of the injured and murdered, with several archive testimonies written or spoken, remaking a reality unknown in the realistic and dramatic view.
In the end, this study replies to one of the most important answers of the historic era, if the Albanian people resisted communism or not and if so at what cost?
“The beginnings of the communist dictatorship in Albania”
Çelo HOXHA
This Study Edition, presents an historical interest because it demonstrates all the crimes of the communist regime. In that period begins the violation of individual freedom , destruction of the private property , the installment of a single party and Albania was functioning as a satellite of Yugoslavia. In the historical books until now, the years 1944-1948 have been submitted in history as the period in which the country was rebuild from the destruction of the war, but in fact with the installment of the communist regime, began the destruction of the economy with the hijack of the property based on the sequestrate of the political adversaries wealth, its collectivity and agrarian reform. All of these actions led the Albanian people into extreme poverty. As for our foreign relations Albania isolated itself in this period and the only way of communication was through Beograd, making Albania totally dependable on Yugoslavia.
The key moments that this study analyses are: the installment of the military regime in Albania, the Albanian economy in the years 1945-1948 and the role of Yugoslavia in the Albanian government in the years 1945-1948.
Main sources and documents used for this study were: Archives from the Ministry of Internal Affairs, files from the Special Court, The National Archive of Great Britain, etc.
“The alienation of intellectual work in Albania during communism”.
Leka NDOJA
This research project targets on the illegal sequestrate, disappearance, alienation of the intellectuals wealth as one of the forms of the communist genocide in Albania. In these days we hear about disappeared books, but also about their disappearance from the Libraries of the land owners families; objects with a cultural value and inherited research for several generations, artwork, manuscripts , copyright books, artifacts, which were taken by force from the landowners or made into public institutions property, stolen by others, or disappeared from the face of the earth. This robbery was being made under the name of land collectivity or people’s wealth. The right to intellectual land ownership was even limited by the constitution at the time, where the author or the owner were deprived on the right on them, if the object or work didn’t accord with the ideology or official philosophy and with the creative schemes.
This study evidences the fact that these works were not only sequestrated, but often transformed into objects of accusation and means of propaganda against the regime and many of the creators were incarcerated, deported even executed with this motive. But until now, these information come only in the form of individual confessions, or by detached facts, from the everyday media. Let us say that we lacked a serious scientific study that deals with the anatomy of the acquisition phenomenon of the intellectual wealth in communism. This study, refers to such acts of intellectual robbery, starting from the National Liberation War period and continuing with the organized acquisition from the young communist power and then to all the other forms of punishment on the intellectual wealth until the fall of the regime. This study brings up archive facts of the Justice institutions, from the victims and witnesses of these criminal acts.
“The process of extermination of religion in communism”
Azem Qazimi
The object study of this research begins with the war against religion as an open adversary of the communist ideology. The war was inclusive and the propaganda met its own most extreme and threatening levels. In other words, all the clerics, would be condemned for agitation and propaganda, for enemy activity to the detriment of “ people and country”. The state took measures to wipe out every kind of thinking that could make an obstacle on the road taken. The study explains in details the war against each clergy, begging with the law decrees on religion subjects and all the measures that were taken. The war on the Islamic community and the Autocephalous Orthodox Church, to the Catholic Church are three of the research chapters where we explain in details the forms of clergy persecution, the tortures, incarceration and the diminishing of their figures, reaching its top with the constitution and substitution of the religious celebrations with the socialist holidays.
“Fjalori enciklopedik i viktimave të terrorit komunist “
(Vëllimi i parë; nga a – ç)
Drejtues i grupit të punës: Azem QAZIMI
Metoda dhe kriteret e ndjekura:
Hartimi i këtij fjalori enciklopedik, niset nga një ide e thjeshtë: në mbarim të çdo lufte, veprimi i parë që kryhet, është numërimi i viktimave, hartimi i një liste zyrtare të viktimave. Nën një rregjim terrori, i cili zgjati për afër 50 vjet, përmasat e plojës tejkalojnë çdo betejë të thjeshtë. Prandaj, duke patur parasysh se nuk ekziston një detabazë e plotë e viktimave që shkaktoi përsekutimi komunist (përveç të dhënave të vitit 1993) që nga prishjes e marrëveshjes së Mukjes, ISKK vendosi të fillojë projektin e këtij Fjalori në shtatë vëllime plus një vëllim me shtojca e plotësime. Më këtë projekt të Fjalorit, ne synojmë, përveç një evidentimi të viktimave që iu nënshtruan represionit ideologjik dhe luftës së klasave, edhe nevojën për krijimin e një detabaze të të dhënave të plota mbi qytetarët e persekutuar politikisht nga regjimi.
Ky Fjalor Enciklopedik merr në shqyrtim të imtësishëm pa përjashtim çdo qytetar që iu nënshtrua përndjekjes direkte, pavarësisht nga funksionet apo përkatësia social-politike që ka patur para dhe gjatë regjimit komunist.
Fjalori do t’u përmbahet rigorozisht kritereve të mëposhtme metodologjike:
1. Neutraliteti në trajtimin e thukët të informacionit për çdo njësi (zë) të Fjalorit, duke respektuar stilistikën adekuate të Fjalorëve enciklopedikë të këtyre llojeve dhe duke shmangur subjektivitetin në trajtimin e informacionit. Për këtë qëllim janë konsultuar disa modele të Fjalorëve kombëtarë dhe ndërkombëtarë, duke patur parasysh specifikat e rasteve shqiptare .
2. Pasqyrimi sipas niveleve të rëndësisë së çdonjërit zë (njësi). Rëndësia si koncept në trajtimin e zërave rrjedh vetvetiu nga shkalla e aktivitetit dhe informacion biografik të secilit të persekutuar. Kësisoj paraqitja e zërave në Fjalor, është realizuar në tre shkallë: a) ish-funksionarë politikë (ministra, zv/ministra, deputetë, ambasadorë të shtetit shqiptar para dhe pas vitit 1944); b) klerikë, intelektualë – kundërshtarë të regjimit; c) qytetarë të thjeshtë, që në një mënyrë a në një tjetër iu nënshtruan persekutimit komunist.
3. Paanësia dhe rezervimi në etiketime apo dhënie konsideratash subjektive në raport me personalitetin apo domethënien e secilit prej personave të përfshirë në të.
4. Ndërmjetësia e detyrueshme e «Dëshmive të penalitetit» për çdo zë, si provë e konfirmuar juridike e dënimit zyrtar nga shteti komunist. Për rastet kur këto dëshmi mungojnë (pushkatimet pa gjyq), kemi shfrytëzuar burime të tjera dokumentare dhe memuaristike të dëshmitarëve dhe familjarëve të viktimave («Gazeta zyrtare», gazetat e kohës pa përjashtim, Listat e të Pushkatuarve të hartuara në Ministria e Punëve të Brendshme dhe gjithë format e tjera të dëshmive memuaristike).
5. Seleksionimi nga dosjet gjyësore i atyre rasteve që përbëjnë krim shtetëror për standardet politike të asaj kohe (tradhëti ndaj atdheut me gjithë larminë e akuzave, që përbënin bazën ligjore të këtij «krimi», agjitacion propagandë, sabotim dhe dëmtim i pronës socialiste plus përvetësim pasurie, dekadentizëm, degradim moral, shfaqe të huaja dhe ndikim nga bota borgjezo-revizioniste, përmbysje me dhunë e pushtetit popullor, diversion, tentativat për atentate, revizionizëm, oportunizëm, liberalizëm brenda PPSH, etj., etj.).
6. Respektimi, kriticizmi dhe përqasja e çdo burimi të informacionit për çdo zë.
“Kryengritjet e para kundërkomuniste”
Uran BUTKA
Ky botim, hedh dritë mbi lëvizjet e para antikomuniste që lindën si një reagim i drejtpërdejtë popullor kundër valës së çmendur të arrestimeve, pushkatimeve, burgimeve e internimeve masive, sekuestrimeve të pronës e të pasurisë private, dhunimit të besimit fetar, çarmatimit të dhunshëm, diskriminimit politik e krahinor dhe luftës së klasave, por edhe për shkak të gjendjes së mjeruar e të shkatërruar ekonomike të popullsisë.
Studimi argumenton se si gjitha këto veprime politike dhe ushtarake të pushtetit ishin të paligjshme, pasi nuk ishin zhvilluar ende zgjedhjet politike për t’i dhënë legjitimitet këtij pushteti; nuk ishte miratuar ende ligji themeltari shtetit, nuk kishte ende ligje të veçanta që të rregullonin jetën apo të justifikonin veprime të tilla arbitrare, që binin ndesh edhe me të drejtën ndërkombëtare, ku Shqipëria kishte aderuar qysh në vitin 1923. Më konkretisht, libri pasqyron tre prej këtyre kryëngritjeve: Kryengritjen e Malësisë së Madhe, Kryengritjen e Postribës dhe Lëvizjen e Zhapokikës.
Studimi krijon një panoramë të plotë organike me një koherencë e kronologji të mbështetur në raporte të hollësishme, radiograme, proces-verbale e shënime, lista e balance të plagosurish e të vrarësh me emra e mbiemra, me dëshmi të shumta arkivore apo gojore, duke rindërtuar një realitet të panjohur në pejzazhin e tij realist dhe dramatik.
Në fund, ky studim i jep përgjigje njërës nga pyetjet më të rëndësishme mbi përgjegjësinë historike, nëse rezistuan shqiptarët komunizmit apo jo dhe me çfarë kostoje?
“Fillimet e diktaturës komuniste në Shqipëri; 1944-1948”
Çelo HOXHA
Ky botim studimor, paraqet interes historik sepse pikërisht aty zënë fill gjithë krimet e regjimit komunist. Në atë periudhë nisi dhunimi ilirive të indivdit, shkatërrimi i pronës, u instalua monopartizmi dhe Shqipëria funksiononte si satelit i Jugosllavisë. Në librat e historisë deri tani periudha 1944-48 është paraqitur si periudha e rindërtimit të vendit të shkatërruar nga lufta por, në fakt, me vendosjen e regjimit komunist zuri fill shkatërrimi i ekonomisë me grabitjen e pronës në emër të sekuestrimeve të pronës së kundërshtarëve politikë, në emër të shtetëzimit të saj, kolektivizimit dhe reformës agrare. Të gjitha këto çuan në varfërimin ekstrem të shoqërisë shqiptare. Në marrëdhëniet e jashtme Shqipëria u izolua krejt në këtë periudhë dhe e vetmja mundësi komunikimi me botën ishte përmes Beogradit, duke rënë në varësinë totale të Jugosllavisë.
Momentet kryesore që analizon ky studim janë: vendosja e regjimit ushtarak në Shqipëri, ekonomia shqiptare ne periudhën 1945-1948 dhe roli i Jugosllavisë në qeverisjen shqiptare në vitet 1945-1948.
Burimet kryesore dokumentuese të shfrytëzuara nga ky studim janë: Arkiva e Ministrisë së Brendshme, Dosja e Gjyqit Special, The National Archive, në Britaninë e Madhe, etj.
“Tjetërsimi i veprës intelektuale gjatë komunizmit, në Shqipëri”
Leka NDOJA
Ky projekt studimor fokusohet mbi sekuestrimin, zhdukjen, tjetërsimin e paligjshëm të pronës intelektuale si një nga format e genocidit komunist në Shqipëri. Në ditët tona, ne dëgjojmë për libra të zhdukur nga qarkullimi, por edhe të zhdukur nga bibliotekat familjare të pronarëve; objekte me vlerë kulturore dhe studimore të trashëguara për disa breza, vepra arti, dorëshkrime ose libra autorialë, artifakte, të cilat u morën me forcë nga pronarët apo u kthyen në pronë të institucioneve publike, u përvetësuan nga të tjerë, ose u zhdukën për fare. Kjo grabitje bëhej nën emrin e kolektivizimit të pronës ose nën etiketimin e tyre si vepra anti-komuniste dhe dekadente, të cilat mund të “dëmtonin” moralin komunist. E drejta e pronësisë intelektuale madje kufizohej edhe në kushtetutën e asaj kohe, ku autorëve dhe pronarëve u hiqej e drejta mbi to nëse objekti ose vepra nuk përputhej me ideologjinë ose me filozofinë zyrtare dhe me skemat krijuese.
Në këtë studim evidentohet fakti që këto vepra jo vetëm janë sekustruar por shpesh janë shndërruar në objekte akuzash si mjete propagandistike kundër regjimit, dhe shumë prej krijuesve janë burgosur,internuar madje edhe ekzekutuar me këtë motiv.
Por deri tani, këto informacione vijnë ose në formën e rrëfimeve individuale, ose në formën e disa fakteve të shkëputura, në mediat e përditshme. Le të themi që ka munguar një studim serioz shkencor i cili bën anatominë e fenomenit të përvetësimit të pronës intelektuale në komunizëm.
Ky studim, i referohet akteve të tilla të grabitjes intelektuale, duke filluar nga periudha e Luftës Nacionalçlirimtare e pastaj më vonë në periudhën e sekuestrimit të organizuar nga pushteti i ri komunist dhe pastaj i gjithë formave të tjera të ndëshkimit mbi pronën intelektuale, deri në rënien e regjimit. Ky studim sjell fakte arkivore të institucioneve të drejtësisë, nga viktimat dhe dëshmitarët e këtyre akteve kriminale.
“Sistemi i triskëtimit në Shqipëri: 1946-1957”
Davjola NDOJA
Si në të gjitha vendet komuniste, vendosja e regjimit komunist, u shoqërua me krizë ekonomike, shkatërrim të tregut dhe periudha të gjata urie të cilat, rënduan në mënyrë të pabarabartë në klasat shoqërore shqiptare. Një nga momentet më domethënës ishte pikërisht vendosja e sistemit të triskave. Por ndërsa kjo periudhë, është e pashlyeshme në kujtesën e disa brezave, akoma mbetet enigmatike arsyeja dhe ajo që ndodhi me ekonominë shqiptare të pasluftës. Ndërkohë, këto masa rënduan më shumë në klasën e kundërshtarëve politikë të regjimit, të cilët ndërkohë ishin të burgosur,internuar apo të dëbuar nga vendi i tyre. Edhe brenda urisë kolektive, ata ishin pjesa e diskrimunuar. Vuajtësit dhe dëshmitarët e familjeve të internuara në kampet e internimit të asaj kohe, dëshmojnë mbi këtë fakt.
Ky studim që i paraqitet lexuesit, është i pari në llojin e vet, dhe fokusohet në atë periudhë historike të ekonomisë socialiste, të njohur si “sistemi i triskëtimit”, i cili ligjërisht hyri në fuqi më 1946 dhe u shfuqizua më 1957, por vetëm dejure sepse de facto, sistemi i triskëtimit zgjati deri në fillim të viteve ’90.
Ky studim ka për qëllim të njohë lexuesit me mënyrën sesi u veprua për krijimin dhe zbatimin efikas të këtij sistemi në Shqipëri, si një model besnik i sistemit të racionimit sovjetik, i cili çoi në uri të tejskajshme e në vdekjen e miliona rusëve. Momentet kryesore mbi të cilat ndërtohet ky studim janë: situata ekonomike në periudhën e pasluftës në Shqipëri, instalimi i sistemit të triskëtimit, heqja fiktive e sistemit të triskëtimit dhe lufta e klasave.
“Procesi i asgjësimit të fesë në komunizëm”
Azem QAZIMI
Ky studim, ka si objekt fillimin e luftës ndaj fesë si kundërshtare e hapur e ideologjisë komuniste. Lufta qe gjithëpërfshirëse dhe propaganda njohu nivelet e saj më ekstreme e kërcënuese. Me fjalë të tjera, të gjithë klerikët, do të dënoheshin për agjetacion e propagandë, për veprimtari armiqësore në dëm të “popullit dhe atdheut”. Shteti mori masa të zhdukte çdo trajtë të të menduarit që mund të përbënte pengesë për rrugën e nisur. Studimi trajton në detaje luftën ndaj secilit kler, duke nisur me dekretligjet për çështjet fetare dhe masat që u morën. Lufta ndaj Komunitetit Musliman të Shqipërisë, ndaj Kishës Ortodokse Autoqefale, ndaj Kishës Katolike të Shqipërisë, janë tri nga kapitujt e studimit ku jepen me detaje format e persekutimit të klerikëve, torturat, burgosjet dhe denigrimi figurave të tyre, duke kulmuar me kushtetutën dhe zëvendësimin e kremtimeve fetare me festat socialiste.
“Konfiskimi i pronës dhe grabitja e arit; 1944-1955”
Alvin SARAÇI
Ky studim fokusohet mbi periudhën e parë të ardhjes në pushtet të Partisë Komuniste dhe masat e menjëhershme që ajo mori kundrejt kundërshtarëve të saj duke i shkatërruar ata dhe pronën e tyre. Konkretisht bëhet fjalë për periudhën 1944-1955 që përkon me aksionin e përgjithshëm për përvetësimin e pronës dhe arit të shtetasve shqiptarë e të huaj dhe transformimin e ekonomisë kombëtare nga ajo private në ekonomi të centralizuar. Realizimi i studimit mbi sekuestrimin e pronës private dhe arit ndahet në pesë kapituj që reflektojnë etapat e programit ekonomik të periudhës komuniste, mënyrën sesi u vu në praktikë dhe pasojat që solli për ekonominë eleminimi i pronës private.